Հայ դեսպանների խորհրդանշական հանդիպումը Սյունիքի մարզում

Երեկ մեկնարկեց Հայաստանի դեսպանների և քաղաքական ներկայացուցիչների ամենամյա հանդիպումը, որի նպատակն էր գնահատել երկրի կատարողականը և ուրվագծել արտաքին քաղաքականության ոլորտում նրա ապագա ծրագրերը։

Khabar Online - Քաղաքական ներկայացուցիչների տարեկան հանդիպումների անցկացումը տարածված է բոլոր երկրներում, և այս տեսանկյունից Հայաստանի քաղաքական ներկայացուցիչների հանդիպումը հատուկ խնդիր չէ, բայց այս ժամանակահատվածում մի քանի կետեր կարևոր են դարձրել հայ դեսպանների հանդիպումը։

Վաշինգտոնում Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության հռչակագրի ստորագրումը և Ադրբեջանի Հանրապետության Նախիջևանին ցամաքային կապի հարցը, որը այս օրերին հաճախակի քննարկման թեմա է համաշխարհային լրատվամիջոցներում, ծանր ստվեր են գցել աշխարհում տեղի ունեցող խոշոր ու փոքր իրադարձությունների վրա։

Այս հարցի կարևորությունը տարածաշրջանի երկրների համար և դրա ազդեցությունը պատմության ապագա զարգացումների ընթացքի վրա այնքան մեծ է, որ մենք ականատես ենք լինում քաղաքական վերլուծաբանների կողմից մեծ թվով այցելությունների, քննարկումների, խորհրդակցությունների և տարբեր ենթադրությունների։

Այս հարցի կարևորության պատճառով տարբեր երկրների քաղաքական փորձագետներ հետևում են այս հանդիպմանը՝ նպատակ ունենալով հասկանալ Հայաստանի իրական մտադրությունները, այլ ոչ թե պարզապես երկրի իշխանությունների հայտարարած դիրքորոշումները։

Իր ապագա մեծ ծրագրերում Հայաստանը խոսում է Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ հարաբերությունների կարգավորման, այս երկու երկրների հետ սահմանի բացման և խորհրդային դարաշրջանի հաղորդակցության ուղիների վերականգնման մասին՝ այդպիսով իրականացնելով Փաշինյանի առաջարկած քառակողմ խաղաղության նախագիծը։

Նաև, չնայած Ադրբեջանի հետ խաղաղության հռչակագրի երրորդ պարբերությունը, որը ԱՄՆ նախագահը ստորագրել է որպես վկա, հստակորեն նշում է, որ Ադրբեջանն ունի անարգել մուտք դեպի Նախիջևան, հայկական կողմը մեր երկրի պաշտոնյաների հետ քննարկումներում հերքել է միջանցքը Ադրբեջանին հանձնելը՝ առանց իր ինքնիշխանությունը կիրառելու, և հայտարարել է, որ ծանոթ է Իրանի կարմիր գծերին և երաշխավորում է, որ Իրանի շահերը չեն վտանգվի։

Սակայն այս հանդիպումը, անկախ հայ պաշտոնյաների, այդ թվում՝ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարություններից, որն ասել էր. «Հայաստանի արտաքին քաղաքականությունը հավասարակշռված է և հավասարակշռված, և դրա գործնական իրականացումը սկսվել է օգոստոսի 8-ին Վաշինգտոնում՝ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության հաստատմամբ», ազդվել է ընտրված երկու խորհրդանիշներից, և, թերևս, այս հանդիպման հիմնական ուղերձը պետք է արտահայտվի այս երկու խորհրդանիշների լեզվով։

Նախ, հանդիպման վայրը նշանակվել է Սյունիքի մարզի մայրաքաղաք Կապանում, այլ ոչ թե Հայաստանի մայրաքաղաք Երևանում, որտեղից էլ խոսվում է Ադրբեջանին Նախիջևանին կապող ճանապարհի կառուցման մասին: Երկրորդ, նիստերի դահլիճում գտնվող մեծ տախտակի վրա, որը փակցված է երկրի ղեկավարների ետևում, օգտագործվել է Խոստուպ լեռնաշղթայի գրաֆիկական պատկերը:

Թեև կարելի է ենթադրել, որ Խոստուպ լեռան պատկերը Սյունիք նահանգի ամենաբարձր գագաթի պարզ նկար է, որտեղ անցկացվում է հանդիպումը, սակայն թվում է, թե այս պատկերի ընտրությունը կատարվել է խելացիորեն և որոշակի լսարանին ուղերձ փոխանցելու համար, քանի որ Խոստուպ լեռը կապված է անցյալ դարի Հայաստանի ամենահայտնի մարտնչողներից մեկի՝ «Գարգին Նեժդեհի» անվան հետ։

Նա գովաբանվել է Խորհրդային Միության, Բուլղարիայի և Հայաստանի կողմից Բալկանյան պատերազմների և Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ ցուցաբերած տարբեր քաջության համար։ Ստալինի դարաշրջանում վեճեր առաջանալուց և հաշիվները մաքրելուց հետո նա ձերբակալվել է, աքսորվել և վերջապես մահացել բանտում 1955 թվականին։

Տարիներ անց, ըստ նրա կտակի, նրա մարմնի մի մասունքը թաղվեց Խոստուփ լեռան լանջին։ Բայց դա դեռ ամենը չէ։ Հայ քաղաքական ներկայացուցիչների ամենամյա հանդիպման ժամանակ Խոստուփ լեռան խորհրդանիշը, որի ստորոտում տեղադրված է «Գարգին Նեժդեհի» հուշարձան-արձանը, ուշադրության կենտրոնում է պահում Նեժդեհի կյանքի վերջին ամիսներին բանտից խորհրդային կառավարությանը ուղղված նամակը։ Նրա նամակի մի մասում ասվում է. «Թքած ձեր մահապատժի վրա։ Դուք պետք է իմանաք, թե ում հետ գործ ունեք։ Ես պաշտպանեցի Զանգեզուրի լեռները թուրքերի և բոլշևիկների հարձակումներից։ Ինչպե՞ս կարող եմ վախենալ մահապատժից»։

Հիմա մենք կարող ենք Հայաստանի քաղաքական ներկայացուցիչների տարեկան հանդիպմանը նայել այլ տեսանկյունից և միմյանց կողքի շարել տարբեր կտորներ։

Կապան - Սյունիք - Խոստուփ - Զանգեզուր - Նժդեհ - Ադրբեջան - Հայաստան, և մի խորհրդավոր ու երկիմաստ միջանցք, որի փաստաթուղթն արդեն ստորագրվել է օվկիանոսի մյուս կողմում գտնվող անձի անունով։

Սեյեդ Մոհամմադռեզա Դամավանդի

Կովկասի հարցերով փորձագետ

Աղբյուրը՝ khabaronline.ir