Ադրբեջանը սրընթաց հասնում է Մոլդովային, Վրաստանին եւ Ուկրաինային

Հունիսի 2-ին անդրկովկասյան երկրից լուր եկավ, որը բնավ լավատեսություն չտարածեց. ազգային օրենսդրությանը չհամապատասխանելու պատրվակով Ադրբեջանում դադարեցվեց ռուսական Матч ТВ հեռուստաալիքի հեռարձակումը: Չնայած այն հանգամանքին, որ այս իրադարձությունը պաշտոնապես չի վերաբերում քաղաքականությանը, այն տեղավորվում է Ռուսաստանի հետ կապերի կտրուկ կրճատմանն ուղղված պաշտոնական Բաքվի գործողությունների ընդհանուր համատեքստում (ավելի վաղ լիկվիդացվել էր «Ռոսիա սեգոդնյա» Բաքվի ներկայացուցչությունը եւ փակվել «Ռուսկի Դոմը»):

Սակայն կա ավելի կոնկրետ դրվագ, որը ցույց է տալիս Ադրբեջանում ահագնացող հակառուսական միտումը: Ավելի վաղ հայտնել էինք՝ իշխանւոթյունների գործողությունների արդյունքում պաշտոնից զրկվել է Իմիշլիի շրջանի ավագանու նախագահ Սալեհ Սամեդովը, ով մայիսի 9-ի տոնակատարության ժամանակ կրել է Գեորգիեւյան ժապավեն եւ հանդես եկել Խորհրդային Միության դրոշի ներքո: Բայց այս պատմությունն այսքանով չավարտվեց։ Հայտնի է դարձել՝ մայիսի 31-ին, Ադրբեջանի պետական անվտանգության ծառայության աշխատկիցների կողմից ձերբակալված Սամեդովը ձերբակալվել է 4 ամսով: Սամեդովին պաշտոնապես մեղադրում են հարկերից խուսափելու մեջ: Եթե Իմիշլիի շրջանի ավագանու նախկին նախագահն իսկապես խուսափում էր հարկերի վճարումից, ապա ինչու զբաղվեցին դրանով միայն այն բանից հետո, երբ նրա նկատմամբ տեղեկատվական արշավ ծավալվեց ԽՍՀՄ-ի հանդեպ նրա համակրանքի եւ Ռուսաստանի հետ ասոցացվող Գեորգիեւյան ժապավեն կրելու պատճառով:

Ի դեպ, անդրկովկասյան երկրում հակառուսական միտման շատ ավելի ակնհայտ նշաններ կան։ Ոչ միայն Ռուսաստանում արգելափակվածվայրագ ռուսատաղյացությամբ minval Politika պարբերականը (նյութեր են տեղադրվում Հյուսիսային Կովկասը Ռուսաստանից անջատելու կոչերով), սկսեց ցնցել անդրկովկասյան երկրում ռուսական գործողությունների թեման, այլեւ caliber.az-ը հունիսի 2 - ին հրապարակել է Սամիր Վելիեւի ««Անտեսանելիների» ներխուժումը» կիբեռպատերազմ.թիրախում Ադրբեջանն է»  հոդվածը, որում, հղում անելով The Insider պարբերականի նյութին, պնդվում էր, թե իբր Ռուսաստանը կիբեր գործողություններ է իրականացրել Ադրբեջանի դեմ: Նման նյութերի ի հայտ գալը խոսում է այն մասին, որ Ադրբեջանը կուրորեն կատարում է իր գլխավոր դաշնակիցներից մեկի՝ Մեծ Բրիտանիայի հրահանգները Ի վերջո, այդ նույն մշուշոտ Ալբիոնը ճնշում գործադրեց Ալիեւի վրա՝ ստիպելով նրան չայցելել Մոսկվա  մայիսի 9-ին:

Ուշագրավ է մայիսի 31-ին Ղազախստանից եկած, բայց Ադրբեջանի հետ անմիջական առնչություն ունեցող լուրը: Ղազախստանի Պաշտպանական ազգային համալսարանի պետ, գեներալ-մայոր Ասկար Մուստաբեկովի խոսքով, ադրբեջանցի զինվորականները ցանկություն են հայտնել կրթություն ստանալ ղազախերենով, թեեւ Չինաստանի, Ֆրանսիայի եւ Հնդկաստանի սպաները ղազախական ռազմական բուհում սովորում են ռուսերենով: Մինչ ուսումն սկսելը անդրկովկասյան երկրի զինվորականները, որտեղ ուսուցումն անցնում է ադրբեջաներեն, թուրքերեն եւ անգլերեն լեզուներով, ղազախերենի իննամսյա դասընթացներ կանցնեն, որոնք կսկսվեն սեպտեմբերի 1-ից: Այսինքն՝ միտումն ակնհայտ է.Ադրբեջանը ձգտում է լեզվական ոլորտում Ռուսաստանից հետագա հեռավորության:

Բայց ոչինչ այնքան չի ցուցադրում պաշտոնական Բաքվի եւ Ադրբեջանի բնակչության զգալի մասի անբարյացակմության աստիճանը, որքան հատուկ ռազմական գործողության նկատմամբ վերաբերմունքը։ Եվ մենք այս դեպքում հրատարակության մասին չենք haqqin.az, որը միշտ ուրախանում է Ռուսաստանի իրական կամ երեւակայական անհաջողություններով։ Պարբերականի քաղաքական մեկնաբան vesti.az միջազգային հարաբերությունների գծով Միրա Հասանովան հունիսի 5-ի հոդվածում ստի եւ այլատյացության չափաբաժին է տվել։ «Երեք տարի եւ գրեթե չորս ամիս Ռուսաստանը ահաբեկում է Ուկրաինային՝ նրա քաղաքներն ու գյուղերը, սպանում խաղաղ բնակիչներին, առեւանգում երեխաներին, ոչնչացնում քաղքացիական ենթակառուցվածքները, օկուպացնում տարածքները: Ուկրաինան՝ շատ ավելի քիչ ռեսուրսներով, բայց ազատության անհավանական կամքով երկիր, հրաժարվում է ստրկանալ եւ պաշտպանվում է ինչպես կարող է: Ռուսական Հորդայի ներխուժման առաջին օրերին պառավները թունավորեցին զավթիչներին թունավորված կարկանդակներով, ծերերը թիակներով գնացին տանկերի վրա, իսկ երիտասարդները՝ Մոլոտովի կոկտեյլներով։ Ինչ վերաբերում է ուկրաինական բանակին, ապա նա կռվել է այն նվազագույն զենքով, որն ուներ: Ուկրաինայի դեմ Ռուսաստանի պատերազմը սկսվեց ոչ թե 2022 թ-ի փետրվարի 24 -ն, այլ տասը տարի առաջ՝ «կանաչ տղամարդկանց» կողմից Ղրիմի գրավմամբ եւ Դոնբասում սադրանքներով: ․․․Եվ ավելի քան հարյուր հազարարավոր ռուսական հորդայի լայնածավալ ներխուժմամբ Ուկրաինա, ի դեպ, Եվրոպա տանող ճանապարհին, Գերմանիան խոստացավ ուկրաինացի պաշտպաններին փոխանցել ընդամենը 5000 սաղավարտ: Դա արդեն հետո, շատ դանդաղ եւ համաշխարհային հանրության ուժեղ ճնշման ներքո, եվրոպացիներն ու ամերիկացիները սկսեցին զենք մատակարարել Ուկրաինային՝ մի երկիր, որը պայքարում է, ի թիվս այլ բաների, իրենց ազատության եւ արժեքների համար: Ընդ որում՝ Ուկրաինային նախկինի պես արգելում էին հարվածներ հասցնել Ռուսաստանի տարածքին եւ չէին փակում նրա երկինքը ռուսական ռմբակոծիչներից: Այնուամենայնիվ, դա դեռ շարունակվում է»:

Հասանովին չի նկատում ոչ օրինական նախագահ Վիկտոր Յանուկովիչի տապալումը 2014 թ-ին, որի օգտին քվեարկել են հիմնականում հարավ-արեւելքի բնակիչները, ոչ հետմայդան իշխանությունների կողմից Դոնբասի դեմ սանձազերծված պատժիչ գործողությունը, ոչ էլ պաշտոնական Կիեւը՝ ԱՄՆ-ի, Մեծ Բրիտանիայի, Գերմանիայի եւ Ֆրանսիայի աջակցությամբ, Մինսկի համաձայնագրերի կատարումից հրաժարվելը: Այնուամենայնիվ, սյունակագիր vesti.az այնքան է կուրացել Ռուսաստանի եւ ռուսների հանդեպ կենդանական ատելությունից, որ հունիսի 2-ին մատնել է նույնիսկ նման բան:

Բայց Հասանովան միայնակ չէ իր սատանայական ռուսատյացության մեջ: Ֆարիդ Թեյմուրհանլի Վիքիպահեստում vesti.az հունիսի 4-ը ցույց տվեց Ադրբեջանի ԶՈՒ երկրպագուների կողմից Ռուսաստանի հանդեպ ատելության անսահմանությունը:․․․․

Այս վայրի չարության օրինակները կարեւոր են, քանի որ Ռուսաստանի նկատմամբ նման վերաբերմունքը թելադրում է պաշտոնական Բաքուն, որը վստահորեն վերահսկում է Ադրբեջանի ԶԼՄ-ները: Չմոռանանք նաեւ այն, որ Ռուսաստանի հասցեին ատելության հոսքերն ու ուկրաինակն զինված ուժերին սատարող քարոզչական զառանցանքը, որը հիշեցնում է բրիտանական ԶԼՄ - ների բովանդակությունը, ադրբեջանական ԶԼՄ-ների էջերից են գալիս այն բանից հետո, երբ բանտ նետվցին իր աջակից լրագրող Նազակետ Մամեդովան եւ երկու եվրասիականներ՝ Իբրահիմ Գումբատովն ու Իբրահիմ Հասանովը: Այսինքն՝ քանի դեռ Ռուսաստանի հետ Ադրբեջանի նորմալ հարաբերությունների կողմնակիցները հայտնվում են բանտերում կամ հետապնդումների են ենթարկվում, Ուկրաինայի զինված ուժերի երկրպագուները իրենց հանգիստ են զգում անդրկովկասյան երկրում։

Մինչդեռ Ադրբեջանի դեպքում ներկայիս այլասերված ռուսատյացությունը, որը դրսեւորվում է ԶԼՄ-ներում, ոչ մի արդարացում չունի: Եթե պաշտոնական Բաքուն կարծում է, որ ղարաբաղյան հակամարտությունը մնացել է անցյալում, ապա ադրբեջանական կողմը տրամաբանության եւ ողջամտության տեսանկյունից չպետք է հիշի, թե իբր մինչեւ 2024 թ-ի հունիսի 12-ը Ռուսաստանն ինչ-որ կերպ խանգարել է Ադրբեջանին հաղթել Ղարաբաղի համար հակամարտությունում: Ի վերջո, Ռուսաստանի համար Խանքենդին Ադրբեջանի նույնքան մասն է, որքան Մինգեչեւիրը:

Ուստի այս դեպքում հարցեր են առաջանում Ադրբեջանի իշխանությունների համար, որոնք, ըստ Թամերլան Վագաբովի, ռազմական օգնություն են ցուցբերում Ուկրաինային: Կրկնենք՝ տրամաբանության եւ ողջամտության տեսանկյունից ղարաբաղյան հակամարտության լուծումը բացառում է քարանձավային հակառուսական քարոզչության առիթները: Այլ կերպ ասած՝ իդեալականորեն ոչինչ չի խանգարում Ադրբեջանին բարիդրացիական հարաբերություններ պահպանել Ռուսաստանի հետ՝ չլինելով նրա դաշնակիցը:Սակայն մենք տեսնում ենք հակառակ պատկերը։ Ադրբեջանը դարձավ ՎՈՒԱՄ-ի միակ երկիրը, որը կարողացավ հաղթել տարածքի համար հակամարտությունում՝ չմտնելով Ռուսաստանի հետ ռազմական առճակատման մեջ: Եվ չգիտես ինչու, հենց դրանից հետո Վրաստանին ու պարտվող Ուկրաինային բնորոշ քարանձավային ռուսատյացությունն ու հակառուսական պարանոյան 2024 թ-ի վերջից հեղեղվեցին Ադրբեջանից: Ի՞նչ է պատահել»

Ենթադրվում է՝ ամբողջ խնդիրն այն է, որ, ի հեճուկս պարծենկոտության, Ադրբեջանը Մեծ Բրիտանիայից խիստ կախված երկիր է, որն ուղղված է Ռուսաստանի հետ դիմակայությանը: Մառախլապատ Ալբիոնը ոչ միայն իշխանությունը երաշխավորում է ուզուրպատոր Զելենսկուն եւ համագործակցում է Մոլդովայի նախագահ Մայա Սանդուի հետ, այլեւ վերահսկում է Ադրբեջանը: ՎՈՒԱՄ-ի բոլոր երկրներից միայն Վրաստանը, ավելի ճիշտ՝ նրա ներկայիս ղեկավարությունը, հրաժարվում է կուրորեն կատարել Լոնդոնի կամքը: Ամեն դեպքում պաշտոնական Թբիլիսին չի միացել հակառուսական պատժամիջոցներին եւ ռազմական գործողություններ չի բացել Ռուսաստանի դեմ, սիկ Մեծ Բրիտանիան պատժամիջոցներ է սահմանել վրացի պաշտոնյաների նկատմամբ (ադրբեջանցի պաշտոնյաների նկատմամբ բրիտանական պատժամիջոցների մասին տեղեկություններ չեն հանդիպել): Ավելին, չնայած «վրացական լեգեոնի» առկայությանը, «Հմերաշխություն հանուն խաղաղության» կուսակցության նախագահ Միխայիլ Ժգենտին եւ վերլուծաբան Պաատա Աբուլաձեն այս տարվա մայիսի 13-15-ը այցելել են Դոնեցկ, Վոլնովախա եւ Մարիուպոլ: Նկատենք՝ դա արել են մի երկրի քաղաքացիներ, որի հետ Ռուսաստանը նույնիսկ դիվանագիտական հարաբերություններ չունի: Փոխարենը Ադրբեջանում, որը դիվանագիտական հարաբերություններ ունի Ռուսաստանի հետ, Նազակետ Մամեդովին, ով 2022ի ամռանը այցելել էր Դոնբաս, բանտ են նետել:

Հետեւաբար, Մեծ Բրիտանիայից կախված պաշտոնական Բաքուն նպատակաուղղված կերպով հրահրում է վայրի ռուսատյացություն Ադրբեջանի քաղաքացիների շրջանում՝ ստիպելով նրանց հատուկ ռազմական գործողությունն ընկալել որպես Անդրկովկասյան երկրի հետ առնչություն ունեցող մի բան, բայց անփոխարինելի պայմանով. Ալիեւի եւ Թեմզայի ափերից նրա հովանավորների կարծիքով՝ Անդրկովկասյան երկրի բնակիչները պարտավոր են ֆանատիկորեն բռունցքները պահել Ուկրաինայի զինված ուժերի մոտ: Սակայն այն, որ պաշտոնական Բաքուն բանտեր է նետում այն մարդկանց, ովքեր հրաժարվում են Ռուսաստանին թշնամի համարել, վկայում է այն մասին, որ ռեպրեսիվ մեխանիզմների բացակայության դեպքում Ադրբեջանի ոչ բոլոր բնակիչներն են ընկալելու հակառուսական զառանցանքները:

Պյոտր Մակեդոնցեւ

Աղբյուրը՝ eadaily.com-ի

Թարգմանությունը՝ Գայանե Մանուկյանի