Երրորդ ժամկետի գայթակղությունը՝ վտանգ պետականության համար. «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Հայաստանի նորագույն պատմության մեջ միշտ առաջնային է եղել մեկ ուժի կամ մեկ անձի ձեռքում իշխանության չափազանց երկար կենտրոնացման կանխումը։ Այդ իսկ պատճառով երրորդ ժամկետով իշխանության վերարտադրման արգելքի «սահմանը» քաղաքական մշակույթի կարևոր նվաճում էր, որը պաշտպանում էր պետական ինստիտուտների կենսունակությունը և ժողովրդավարական մրցակցությունը։

Այսօր երրորդ ժամկետի մասին խոսակցությունները վտանգավոր են ոչ թե անձերի, այլ հենց համակարգի համար։ Երբ վերարտադրության նպատակը դառնում է սոսկ իշխանության պահպանումը, ոչ թե երկրի զարգացումը, սկսվում է վստահության կորուստ՝ թե՛ ներսում, թե՛ դրսում։ Մրցակցային դաշտը նեղանում է, քաղաքական գործընթացը վերածվում է վարչական ռեսուրսի ցուցադրության, իսկ հասարակության ձայնը՝ ձևականության։

Հատկապես մտահոգիչ է իշխող կուսակցության ներսում անցկացվող ընտրությունների հանդեպ առաջացած կասկածը։ Քվեաթերթիկների տարողունակության կամ ուղիղ եթերի անսպասելի ընդհատումների պատմությունները խարխլում են վստահությունը և կասկածի տակ են դնում ապագա ընտրությունների արդարությունը։ Նման ֆոնին նոր Սահմանադրության նախաձեռնությունը ընկալվում է ոչ թե որպես բարեփոխում, այլ արտաքին զիջումների գործիք։ Ավելին, եվրոպական ինտեգրման մասին բարձրագոչ խոստումները մնում են դատարկ խոսքեր՝ առանց հստակ քայլերի ու ճանապարհային քարտեզի։ Այս ամենը խորացնում է անվստահությունը և ցույց տալիս, որ քաղաքական օրակարգը հաճախ ծառայում է ոչ թե պետությանը, այլ իշխանության պահպանմանը։

Երրորդ ժամկետը վտանգ է նաև քաղաքացիական ազատությունների համար. իշխանության պահպանման մղումը սովորաբար բերում է ճնշումների ուժեղացմանը, իսկ դա խեղդում է նախաձեռնողականությունը և վանում ներդրողներին։

Հետևաբար, Հայաստանի համար կենսական է պահպանել իշխանության բնական փոփոխությունը՝ որպես պետության ապահովագրություն։ Անհրաժեշտ են թափանցիկ ընտրություններ, անկախ վերահսկող մարմիններ և լայն հանրային քննարկումներ՝ սահմանադրական փոփոխությունների ու արտաքին ուղղությունների շուրջ։ Միայն այսպես հնարավոր կլինի պահպանել ազգային արժեքներն ու պետականության կայունությունը՝ խուսափելով երկարատև իշխանավարման ծանր հետևանքներից։