Կիպրոսում խորքային պետական գործերը կապված են Էրդողանի կառավարության հետ

Մենք շարունակում ենք խոսել Կիպրոսի հարթակում մաֆիայի, թմրանյութերի եւ փողերի լվացման մասին: Սա երրորդ մասն է: Հիշեցնենք՝ այս հոդվածի առաջին մասի հրապարակումից հետո Ջամիլ Օնալին, ով գտնվում էր Հոլլոնդում՝ ոստիկանության վերահսկողության տակ, սպանվել է մահափորձի արդյունքում։

Հալիլ Ֆալյալիի նախկին ֆինանսիստ Ջեմիլ Օնալը հայտարարել է. «Ադանայի ապօրինի խաղադրույքների հետաքննությունների ճակատագիրը փոխվել է կաշառակերության պատճառով»։ ԱԶԿ-ին մոտ կանգնած անձանց անունները պաշտպանվեցին, իսկ կազմակերպության ղեկավարներն ազատ արձակվեցին։ Օդանավակայանում կալանքի որոշումը հանվել է համակարգից, եւ նա ընթրել է դատախազի հետ։ Փոխանցված գումարը արձանագրվել է։

Այս մութ տիեզերքում, որտեղ Հալիլ Ֆալյալին ապրում է ուրվականի պես, կուլիսներում տեղի ունեցող անօրինական հարաբերությունների շղթան ավելի պարզ է դառնում յուրաքանչյուր դրվագի հետ: Ելույթ է ունենում առանցքային գործիչ՝ Ֆալյալիի նախկին ֆինանսական մենեջեր Ջեմիլ Օնալը: Ելույթ ունենալով Նիդեռլանդներում՝ Ջեմիլ Օնալ քայլ առ քայլ բացահայտում է ոչ միայն ապօրինի բուքմեյքերական կազմակերպությունների կառուցվածքը, այլեւ այն, թե ինչպես է այդ կառույցը պաշտպանվում քաղաքական եւ դատական կապերով: Հայցերը չեն սահմանափակվում միայն խաղատներով. դատախազներին տրված կաշառքներից մինչեւ արտարժույթի հոսք եւ կեղտոտ փողեր Կիպրոսից Ստամբուլ․ այն պարունակում է բազմաթիվ անուններ եւ մանրամասներ, այդ թվում՝ ԱԶԿ-ին մոտ կանգնած անձանց դիրքորոշումն այս հարցում:

Կազմակերպության հետախուզվող առաջնորդի դատավարությունը Ադանայում՝ առանց ձերբակալության, 100 հազար դոլար վճարի դիմաց...5 միլիոն դոլար արժողությամբ գործի բացահայտում... Թուրքիայից ճամպրուկներով բերված գումարի մուտքագրում «համավարակի օգնություն» կոչվող համակարգ․.. Ջեմիլ Օնալի պատմությունը ցույց է տալիս՝ անօրինական խաղադրույքների աշխարհը պարզապես վիրտուալ խաղ չէ, այլ ֆիզիկապես շոշափելի, կազմակերպված եւ քաղաքականապես պաշտպանված համակարգ:

Ջեմիլ Օնալ, ով Հալիլ Ֆալյալիի ֆինանսական մենեջերն էր 2014 թ-ից 2021աններին, բացատրում է․ «Ֆալյալիի երրորդ անձը Ֆաթիհ Նեւզաթ Այսուն էր՝ ԱԶԿ-ից Օմեր Չելիքի (կուսակցության խոսնակ) ազգականը, որը ներառված էր 2020 թ-ի հուլիսի 10-ի մեղադրական եզրակացության մեջ։ Նա Larsen Technology-ի առավել լիազորված անձն էր: Նրա աշխատանքն էր VIP հաճախորդներից կանխիկ ստացված դրամական փոխանցումների, դրամական միջոցների հոսքերի եւ վճարումների մշակումւ: Նա Ադանայում ուներ AK Group անունով կառույց՝ այդ գործարքներն իրականացնելու համար։ Ադանայի գործով այդ կառույցում ներգրավված են եղել եւս երկու հոգի ԱԶԿ երիտասարդական բաժանմունքից։

2020ին այս խմբավորման դեմ գործողություն է իրականացվել։ Հալիլ Ֆալյալիի հանձնարարությամբ  կապ հաստատեցինք Ադանայի դատախազ Յավուզ Փեհլիվանի հետ։ Մենք իրար մեջ մրան «Ասլան» էինք անվանում։ Նա հայտնի էր որպես մարդ, ով կարող էր ամեն ինչ անել եւ  հասցնել: Մենք կապ հաստատեցինք նրա հետ։ «Այո», - ասաց նա, - Ֆաթիհ Նեւզաթ Այսուն ներկայումս հետախուզվում է որպես կազմակերպության ղեկավար, բայց դա նորմալ է»: «Ուղարկեք ինձ 100,000 դոլար կանխավճա, եւ ես դա կվերածեմ առանց կալանքի դատավարության»: Այլ կերպ ասած՝ նրանք մեզնից կաշառք էին պահանջում, որպեսզի փրկեն անգամ ԱԶԿ գործիչների հարազատներին։ Նրանք հստակ ասում էին. «եթե փող ունեք, կվճարեք»:

Ես եղել եմ Թուրքիայում 2021ին։ Ես վճարել եմ 100,000 ԱՄՆ դոլար։ Մենք ժամանեցինք Ստամբուլի օդանավակայան։ Յավուզայի ցանցը համակարգից ջնջել է Ֆաթիհ Այսուի հեռախոսազանգի ձայնագրությունը։ Ոստիկանությունը չի միջամտել: Մենք միասին դուրս եկանք օդանավակայանից եւ համեղ ընթրեցինք։ Հաջորդ օրը մենք Այսային ուղարկեցինք Ադանա՝ ցուցմունք տալու։ Դատախազն ընդունել է նրա ցուցմունքները, ապա ազատ արձակել նրան:

Մի քանի շաբաթ անց Ֆաթիհը զանգահարեց ինձ եւ ասաց. «Դատարանից ծանուցում է ստացել»։ Այսպես, ես զանգահարեցի Յավուզին: «Մենք այդ մասին պայմանավորվե՞լ ենք», -հարցրի։ «Եղբայր, մենք ունենք իրավունքներ, բայց նա պետք է հեռանա դատավորի պատճառով»: «Թող ուղղակի ցուցմունք տա, եւ գործի ավարտից հետո ես նրան կարդարացնեմ», - ասաց նա:  

Այնուամենայնիվ, մենք դեռ ստիպված էինք վճարել եւս 50,000 դոլար՝ գործն ամբողջությամբ փակելու համար: Երկու պակաս նշանակալի անձինք դատապարտվել են մի քանի ամսվա ազատազրկման: Այնուամենայնիվ, կազմակերպությունը հիմնադրած եւ ղեկավարող Ֆաթիհ Այսուն փրկվեց այն գումարի շնորհիվ, որը մենք փոխանցեցինք դատախազին: Միեւնույն ժամանակ դատախազ Յավուզ Փեհլիվանին է հանձնվել մի մարդու գործ, որը հանրությանը հայտնի է որպես «Ջուբբելի Ահմեդ Խոջա»: Նա նույնպես ժամանակին փակեց այդ գործը»։

Ահա ձայնագրությունը. https://bugunkibris.com/2025/04/21/falyanin-aslan-savcisi/

Վեյսել Շահին – Հալիլ Ֆայալի․ բարեկամություն

Երբ Վեսել Շահինը փախել է Թուրքիայից եւ ժամանել Կիպրոս, նա հանդիպել է Հալիլ Ֆալյալիին։ Ֆայլայլին ապօրինի բուքմեյքերական բիզնեսով զբաղվել է ի շնորհիվ Շահինի։ Ֆալյալին նույնիսկ հոգ տարավ, որ Շահինը հայտնվի Կիպրոսի Ազգային միասնության կուսակցութայն (UBP)պ աշտպանության ներքո։ Նույնիսկ այսօր նրանք գնում են հյուրանոցներ եւ խաղատներ։

Կիրենիայում Magic Touch աշտարակի տակ գտնվում էր տարադրամի փոխանակման կետ։ Հաստատությունը, որը գործում էր մինչեւ 2019ի վերջ, պատկանում էր Շահինի Ivera Group-ին։ Այստեղ լվացվել են Դոլղի Ալփարսլանի, Վեսել Շահինի, Հուսնու Ֆալյալիի եւ Հալիլ Ֆալյալիի փողերը, որոնք Կիպրոս են ժամանել 2015-2019աններին։ Այդ ժամանակ գումարն ուղարկվում էր բանկային փոխանցման միջոցով։ Այս համակարգի պատճառով 2016ի վերջին իմ դեմ ներկայացվեց դատական հայց՝ մեղադրելով ինձ «կազմակերպված հանցավոր կազմակերպություն ստեղծելու եւ կառավարելու, ինչպես նաեւ անօրինական փողեր լվանալու» մեջ։ Այս հաշիվները նույնպես սառեցվել են այս գործի շրջանակներում։

десь отмывались деньги Толги Алпарслана, Вейселя Шахина, Хюсню Фалялы и Халила Фалялы, приехавших на Кипр в период с 2015 по 2019 год. 

Ինչպե՞ս էր համակարգը գործում։ Այն ժամանակ օգտագործվում էին բանկային փոխանցումներ, քանի որ միջնորդավճարը շատ ցածր էր։ Հանձնաժողովը կարեւոր դեր է խաղացել այս աշխատանքում: Օրինակ, մեր գրասենյակում կային երիտասարդներ, որոնք հավաքել էին մոտ 100 բանկային հաշիվ։ Դրանցից մեկը Յիլմազ Ալմազն էր։ 2020ին նրան բռնել են բանկոմատից գումար հանելիս եւ Կիպրոսում երեք ամիս ազատազրկումից հետո ազատ արձակել։ Նա Larsen Technology-ի մշտական եւ ապահովագրված աշխատակից էր: Երբ ոստիկանությունը բռնեց նրան, Հալիլ Ֆալյալին անմիջապես աշխատանքից հեռացրեց նրան: Նրա աշխատանքի թույլտվությունը նույնպես չեղյալ է հայտարարվել երեք ամիս առաջ հետադարձ ուժով, որպեսզի նա մեզ չվնասի: Այս գործողության ընթացքում մեզ օգնել է ֆինանսական ծառայության մեր աշխատակիցը։

2019 ին տարադրամի փոխանակման կետի փակմամբ դժվարացել է Կիպրոս գումար ներկրելը։ Մենք Յըլմազ Ալմազին ուղարկեցինք Թուրքիա եւ հանձնարարեցինք նրան գտնել կեղծ բանկային հաշիվներ։ Չգերազանցելով 50 հազար թուրքական լիրայի սահմանաչափը եւ չենթարկվելով MASAK-ի ստուգմանը՝ այդ անհատական հաշիվներում հավաքված գումարները կփոխանցվեն ֆիզիկական անձանց անունով բացված ընկերությունների հաշիվներին։ Այս համակարգի հովանավորը բացառապես Falyalı Groupն էր։

Ընկերությունների համար պատրաստվել է հարկային վկայագիր եւ բացվել է փոքր խանութ։ Երբ հարկահավաքները գալիս էին, նրանց առջեւ պարզ աշխատատեղ էր։ Երբ ես պարբերաբար գումար էի փոխանցում 50 հազար թուրքական լիրա սահմանաչափով ընկերության հաշիվներին, ոչ ոք դա կասկածի տակ չէր դնում։ Այդ պահին խաղի մեջ մտավ Շահինի արժութային գործակալը։ Թուրքիայում օգտագործվել է Ստամբուլի Mergen Döviz-ը։ Թուրքիայում կուտակված գումարն ուղարկվել է Mergen Dövizի  բանկային հաշվին: Նա կստանա 2,5 տոկոս միջնորդավճար։ Այնուհետեւ նա գումարը փոխանցել է Կիպրոսի փոխանակման կետին պատկանող տեղական բանկին՝ օգտագործելով կոնտրագենտ բանկը։ Տեղական բանկը նույնպես կվերցնի 1 տոկոս միջնորդավճար եւ ոչ մի հարց չի տա:

Այսպիսով, գումարը կփոխանցվեր Կիպրոս։ Այս համակարգը շրջելու համար կաշառվել են ինչպես Թուրքիայում, այնպես էլ Կիպրոսում բանկային մասնաճյուղերի կառավարիչները։ Այնուամենայնիվ, երբ համակարգը չափազանց մեծացավ եւ սկսեց զգալի շահույթ բերել, երկու բանկերի միջեւ համաձայնագիրը խզվեց, եւ դրամական փոխանցումները դադարեցվեցին: Դրանից հետո համակարգը դիմել է կրիպտոարժույթների կամ մեթոդի, որը մենք անվանում ենք «պապարացի»:

Մենք Թուրքիայից հազարավոր բանկային քարտեր ենք բերել։ Բոլորն ունեին նույն գաղտնաբառը: Կիրենիայից մինչեւ Նիկոսիա եւ Ֆամագուստա ամբողջ ճանապարհին Յըլմազը բանկոմատներում 10․000-ական  լիրա էր հանում։ Երբ երեկոյան նա վերադառնում էր գրասենյակ, նրա պայուսակում 2-3 միլիոն թուրքական լիրա կար։

800 աշխատակից LARSEN TECHNOLOGY-ում

Հալիլ Ֆալյալլի պարբերաբար ամեն ամիս հայտարարագրում էր իր եկամտահարկը պետությանը, բայց ոչ ոք դուրս չէր գալիս եւ չէր հարցնում. Ինչպե՞ս կարող էր Larsen Technology ընկերությունը, որն ընդամենը երկու մասնաճյուղ ունի Գյուզելյուրտում եւ Մաղուսում, վարձել 800 մարդու: Ընդ որում՝ նրանցից 400-ը եղել են պաշտոնական, իսկ 400-ը՝ ոչ պաշտոնական։ Կիպրոսում արգելվում է թույլ տալ տեղի բնակիչներին խաղալ: Թեեւ այդ մարդկանց եկամուտը նշված չէր, սակայն նրանց հաշիվներին են փոխանցվել սոցիալական ապահովագրության եւ կուտակային ֆոնդերի միջոցները: Ոչ ոք դրանում չի կասկածի, քանի որ պաշտոնյաները կաշառք են վերցրել։

Ֆալյալին նույնպես վարպետորեն լուծեց հարկային հարցը։ «Ես վճարում եմ հաստատագրված հարկ», - ասում էր նա։ Դա իրականում ոչ թե ֆիքսված հարկ էր, այլ «արտոնության հարկ»: Այս հարկը վճարվել է ոչ թե պետության, այլ տոկոսադրույքների հաճախորդների դեբիտորական պարտքերն ապահովելու համար: Այնպես որ, դա նույնպես մի տեսակ պատրանք էր: Խաղատների վճարած հարկերը իրական արտահայտությամբ նույնպես շատ ցածր էին։

Մենք ձեռք ենք բերեցինք BetCYP-ը Larsen Technology ի անունից։ Մեր նպատակն էր ապահովել, որ անօրինական խաղացողները կարողանան աշխատել ավելի անվտանգ միջավայրում՝ գրասենյակում, այլ ոչ թե տանը: Այս համակարգի շնորհիվ մենք ավելի մեծ աճ ենք գրանցել թուրքական շուկայում։ Ֆալյալիին այս հարցում միայնակ չէր: Այս գործողությունը չէր կարող իրականացվել առանց ԱԶԿ-ի կառավարության գիտության եւ հավանության: Քանի որ հեռարձակումն իրականացվում էր դեպի Թուրքիա, կենտրոնը գտնվում էր Կիպրոսում։ Այս թույլտվությունը ստացվել է իմ ղեկավարի բարձրաստիճան կապերի շնորհիվ։ Մեր վաստակած յուրաքանչյուր կոպեկը գնում էր պետական պաշտոնյաներին կաշառելու։ 2016 թ-ին, ընդամենը հինգ ամսվա ընթացքում, փոխարկեցինք 140 միլիոն դոլար Larsen Technology-ի միջոցով:

Համաճարակի ընթացքում մենք լայնածավալ PR գործողություն ենք սկսել Hüsnü Falyalıի գաղափարով։COVID-19-ի հետ կապված օգնությունն իրականում բացառապես PR ակցիա էր. Հազարավոր մարդիկ օգնություն ստացան Կիրենիայի քաղաքապետարանի միջոցով, բայց ոչ մի կոպեկ դուրս չեկավ մեր գրպանից:

Սեւ փողի, մոլախաղերի եւ քաղաքականության եռանկյունին

«Հալիլ Ֆալալը ապրում է» գործով մեղադրանքները, որը Կիպրոսն այսօր օրակարգում է դրել, բարձրացրել է հյուսիսային Կիպրոսի հանրապետական թուրքական կուսակցան CTP (Cumhuriyetçi Türk Partisi, CTP) սոցիալ-դեմոկրատական քաղկուս) պատգամավոր Դողուշ Դերյան, UBP կուսակցության ֆինանսների նախարար Օզդեմիր Բերովան լքել է խորհրդարանի ամբիոնը՝ չկարողանալով պատասխանել հարցերին։

CTP կուսակցության պատգամավորի կողմից խորհրդարանի գլխավոր ասամբլեայում հալիլ Ֆալյալայի եւ թուրք-կիպրական հարաբերությունների վերաբերյալ բարձրացված հարցերը խուճապ են առաջացրել կառավարական ճակատում: Դերյայի ուղիղ հարցը ֆինանսների նախարար Օզդեմիր Բերովին. «Կունենա՞ք որեւէ նախաձեռնություն փողերի լվացման դեմ պայքարի համար, թե՞ խուլերը զվարճացնում են կույրերին»։ Բերովան լքել է տրիբունան, նախքան կհասցներ ավարտել իր արտահայտությունը։ (https://www.youtube.com/live/fnemMDJnq-k?si=6KvmiLviC17sGExT)

Դողուշ Դերյան ուշադրություն հրավիրեց անցյալ շաբաթ Bugün Kıbrıs թերթում հրապարակված Ֆալալայի գործի վրա եւ ասաց. « Նրանց մասին մեկ տարի է խոսվում է այլընտանքային մամուլով։ Այսօր այդ մաֆիոզ կապերը Կիպրոսի հետ աստիճանաբար սկսել են լույս աշխարհ գալ»։ Դիմելով վարչապետին եւ ֆինանսների նախարարին՝ Դերյան հարցրեց, թե արդյո՞ք այդ մեղադրանքները համարվում են քրեական հետապնդում, եւ արդյո՞ք ֆինանսական ոստիկանությունն ու դատախազները կմիջամտեն: Իր խոսքում Դերյան ընդգծել է․ Կիպրոսում արդեն շուրջ 30 տարի լուրջ մեղադրանքներ են առաջադրվում փողերի լվացման համար: Այժմ ավելի բացահայտ քննարկվում է, թե ով է վերահսկում խաղատների միջոցով շրջանառվող միլիարդավոր լիրաները եւ որ քաղաքական գործիչների հետ են դրանք կապված: "Kıbrıs" թերթի կողմից այսօր հրապարակված փաստաթղթերն ու ականատեսների վկայությունները ցույց են տալիս՝ այս կառույցը տարածվում է պետության ամենաբարձր մակարդակների վրա:

Ֆինանսների նախարարի փախուստը ցույց է տալիս, որ ստվերային հարաբերությունների այս ցանցի դեմ պայքարելու համար անհրաժեշտ է ավելի ուժեղ հասարակական ճնշում։

Արիֆ Ասալըօղլու

Աղբյուրը՝ iarex.ru-ի

Թարգմանությունը՝ Գայանե Մանուկյանի