Զանգեզուրից մինչեւ Դավթի միջանցք. գլոբալ առեւտրի լուռ վերաձեւումն ու Իրանի հետ պատերազմի ճանապարհը

Զանգեզուրի միջանցք. Իրանի արեւելաարեւմտյան կապուղու խզումը

Զանգեզուրի միջանցքը, որն անցնում է հայկական Սյունիքի մարզով, նախատեսված է որպես ցամաքային կամուրջ, որը կապում է Ադրբեջանն իր էքսկլավ Նախիջեւանին, այնուհետեւ` Թուրքիային: Թուրքիայի եւ Իսրայելի կողմից աջակցվող, ինչպես նաեւ արեւմտյան էներգետիկ շահերով հզոր խթանված այս միջանցքն արդյունավետորեն դուրս է բերում Իրանին տարածաշրջանի առանցքային տարանցիկ ուղիներից`խաթարելով նրա աշխարհաքաղաքական նշանակությունը Արեւելաարեւմտյան Մետաքսի ճանապարհին:

* Ռազմավարական էներգետիկ շրջանցում. Զանգեզուրի նախագիծը սերտորեն կապված է էներգետիկ տարանցման հետ: Այն թույլ է տալիս Կասպից ծովի եւ Կենտրոնական Ասիայի գազը Եվրոպա հասնել Թուրքիայի միջոցով` շրջանցելով Իրանն ու Ռուսաստանը:

* Իրանի տնտեսական խեղդում. ավելի վաղ Չինաստանի «գոտի եւ ճանապարհ» նախաձեռնությունը եւ Ռուսաստանի հյուսիս-հարավային միջանցքը հենվում էին Իրանի վրա: Այժմ ապրանքային հոսքերը շրջանցում են այն` Իրանը մեկոսացնելով Եվրասիական կարեւորագույն շուկաներից:

•Իսրայելի եւ ՆԱՏՕ-ի ազդեցությունը.Իսրայելի ռազմական եւ հետախուզական ներկայությունն Ադրբեջանում զգալիորեն աճել է: Միջանցքը հետախուզական տվյալներ հավաքելու հնարավորություն է բացում նաեւ ապագայում` Իրանի հյուսիսային սահմանին բազաներ տեղակայելու համար:

Դավթի միջանցքը. թիկունքային սպառնալիք Իրանի արեւմտյան թեւում

Եթե Զանգեզուրի միջանցքն ապակայունացնում է Իրանը հյուսիսից, ապա Դավթի միջանցքը, որը նշանակում է օկուպացված Պաղեստինից Հորդանանով եւ Սիրիայով դեպի Իրաք նոր ցամաքային երթուղի, երկակի դեր է կատարում` լոգիստիկ եւ ռազմական:

* Իսրայելի ռազմավական հասանելիություն։ Այս երթուղին Իսրայելին ցամաքային կապ է ապահովում Իրաքյան Քուրդիստանի ամերիկյան եւ դաշնակից ուժերի հետ: Դա փոխում է խաղի կանոնները լոգիստիկայի, հետախուզության եւ նույնիսկ սպառազինության տեղափոխման առումով:

* Լեւանտի ապակայունացում. միջանցքի արդյունավետությունը կախված է Սիրիայի եւ Իրաքի մասնատումից, որոնք պետք է բավականաչափ թույլ լինեն, որպեսզի չխոչընդոտեն դրա ձեւավորմանը:

* Իրաքի վերահսկողությունը վստահված անձանց միջոցով. Հյուսիսային Իրաքը, հատկապես Քուրդիստանը, դարձել է հենակետ ոչ միայն ԱՄՆ-ի եւ Իսրայելի, այլեւ էներգետիկ արդյունահանման համար, որը չի վերահսկվում Բաղդադի կողմից:

Համաշխարհային առեւտրային քարտեզի վերաձեւումը ռազմականացման քողի տակ

Այս երկու միջանցքները ներկայացնում են երկակի ճնշման ռազմավարություն:

* Հյուսիսից` Զանգեզուրի միջանցքը կտրում է Իրանի տնտեսական զարկերակները` Թեհրանի կողքով ուղղորդելով խողովակաշարերը, երկաթուղիներն ու թվային ենթակառուցվածքները:

* Արեւմուտքից-Դավթի միջանցքը ապահովում է ռազմականացված լոգիստիկ երթուղի դեպի Իրանի խոցելի արեւմտյան թեւը` կրճատելով հեռավորությունը դեպի ապագա պատերազմի թատրոն:

Դա պարզապես առեւտուր չէ, դա ենթակառուցվածքային պատերազմ է:

Մեծ պատկեր. Իրանի շրջապատը եւ մեկուսացումը

Այս միջանցքները ցրված նախագծեր չեն:  Դրանք համակարգված շրջակա միջավայրի ռազմավարության մի մասն են:

* Ադրբեջանը փաստացի դարձել է Իրանի հյուսիսում Իսրայելի գործողությունների առաջնային բազա:

* Հյուսիսային Իրաքը վերածվում է փափուկ ռազմական գոտու` ԱՄՆ-ի եւ Իսրայելի ներկայության բարձր մակարդակով:

* Պատերազմներով եւ անջատումներով տարված Լեւանտը բավականաչափ քաոս է ստեղծում, որպեսզի Դավիթի միջանցքը կարողանա աննկատ զարգանալ:

Մինչդեռ Ադրբեջանի հետ սահմանին իրանական զորավարժությունները, Ռուսաստանի եւ Չինաստանի հետ խորացող կապերը եւ Արեւելյան այլընտրանքային երթուղիներ գտնելու փորձերը վկայում են այն մասին, որ Թեհրանը գիտակցում է վերահաս ծուղակը:

Առաջիկայում պատերազմ կլինի, թե ոչ` հայտնի չէ, բայց մարտադաշտն արդեն նախապատրաստվում է:  Մեկը մյուսի հետեւից միջանցք:

Աղբյուրը՝ sepah_pasdaran_ru-ի

Թարգմանությունը՝ Գայանե Մանուկյանի